Xưa nay, ẩm thực Huế phong phú đa dạng như chính văn hóa của nó, nếu đã một lần đến Huế, chắc rằng bất cứ ai cũng đã thử qua: bún bò, cơm hến, bánh Nậm, bánh bột lọc… nhưng có lẽ bánh Ram Ít vẫn còn xa lạ trong danh sách món ngon cố đô của du khách.
Là một món ăn dân gian được truyền vào cung đình Huế từ lâu, bánh ram ít trở thành đặc sản của xứ Huế. Khi ăn bánh ta sẽ cảm nhận được cả vị dẻo của bột nếp, sự đậm đà của nhân tôm thịt của phần bánh ít bên trên và cái giòn rụm của phần bánh ram phía dưới.
Bánh ram ít có hai phần tách biệt rõ ràng: phần bánh ram và phần bánh ít. Tuy cách thức chế biến khác nhau nhưng cả hai phần bánh đều được làm từ gạo nếp. Nếp làm bánh phải là thứ nếp ngon, trắng, dẻo. Nếp được xay nhuyễn thành bột, trộn tí muối, cho nước ấm từ từ từng ít một. Dùng tay nhồi bột đến khi tạo thành một khối chắc mịn, mềm nhưng không nhão, nặn thành các viên tròn nhỏ bằng hai ngón tay. Tôm để nguyên con, thịt ba chỉ xắt hạt lựu nêm đường, nước mắm ngon, tiêu, hành tím băm, thêm chút dầu hoặc mỡ nước kho nhỏ lửa trong vòng 15 phút. Xoa ít dầu ăn vào tay, ấn từng viên bột thành hình dẹp, lấy muỗng múc tôm thịt đặt vào giữa rồi vo tròn lại. Xếp bánh ít vào khay, hấp cách thủy khoảng 10 phút sau khi nước sôi. Bánh có độ dẻo và màu trắng ngần là được.
Bánh ít để nguội đặt lên bánh ram rồi miết xuống cho hai loại bánh dính chặt vào nhau, khi ăn sẽ vừa có cảm giác mềm dai của bánh ít và giòn của bánh ram.
Cuối cùng là làm nước chấm, để làm nước chấm bánh ram ít thì cần lấy nước luộc tôm khô hòa với nước mắm ngon, đường, tỏi và ớt bằm thật nhuyễn, thêm vào một ít chanh hoặc giấm, khuấy đều. Nước chấm cần làm sao cho thật vừa và có đủ vị chua cay mặn và hơi ngọt một chút. Thậm chí nếu muốn đậm đà hơn thì cho hẳn tôm khô đã băm nhuyễn vào chén nước chấm, ngọt đậm và thơm thoang thoảng.
Cái hấp dẫn nhất của bánh ram ít chính là sự kết hợp giữa vị giòn tan, beo béo của bánh ram với vị thơm, dẻo rất đặc trưng của đậu và nếp của bánh ít và vị ngọt thanh cay cay của nước mắm.
